Mục đích cao cả của việc học là trang
bị cho người ta năng lượng sống thì bây giờ việc học biến dạng thành một
mục tiêu khác là: Học để thi; Học để kiểm tra; Học vì đơn giản ai cũng
như thế. Học để không bị tách rời số đông, làm theo số đông. Học để được
an toàn. Học để có một cái bằng, để người ta nhìn mình với con mắt bao
dung hơn. Hay nói cách khác học để đối phó với cuộc đời mà không có niềm
đam mê. Học sinh cứ cắm đầu vào mà đối phó, đó là học thụ động, tư duy
thụ động chỉ có làm nô lệ mà thôi. Trong khi chúng ta, theo cách mà
người ta gọi là những chủ nhân tương lai của đất nước.
Chính nền giáo dục này đã tạo tiền đề
cho tính cách đối phó hoành hành. Cách học ở trường cũng chỉ là đối phó.
Đối phó là sự đặc trưng điển hình của sự bị động. Nó thể hiện vị thế bị
động của cá thể trước tác nhân không mong muốn. Đối phó tồn tại hai mặt
có ích và có hại. Khi nó giúp chúng ta sinh tồn, chống lại, chiến đấu
với các mối đe dọa ở nhiều mặt, kết quả mang lại cải thiện được cuộc
sống của ta, đó là có ích. Nhưng sẽ có hại khi nó trở thành bản chất,
bạn đời chung thủy trong lối sống, nó biến ta thành bị động trước mọi
vấn đề của xã hội. Nếu không nhận thức được rõ nó rất dễ bị chi phối.
Có lẽ ai cũng biết rằng cách mà chúng ta đang học ở trường cũng chỉ là
đối phó. Ở đây tôi không nói đến việc mang phao vào trước mỗi giờ kiểm
tra, bởi đó là điều hiển nhiên, tất yếu. Điều tôi muốn hỏi những ai là
học sinh: Nếu sáng mai không kiểm tra thì hôm nay bạn có học không? Nếu
mai được nghỉ mà ngày kia cũng chẳng kiểm tra môn gì thì bạn có mở sách
ra để học không? Nếu không có bất cứ một khái niệm nào trong thi cử, bạn
có mở sách ra để làm giàu cho bản thân mình không? Nếu có thì rất tốt,
bởi cuộc đời này cần đến những con người như bạn. Còn nếu không thì bạn
cũng giống như tôi và tuyệt đại đa số đều học để đối phó với các kỳ
thi.
Chúng ta đều tạo điều kiện cho tính
đối phó được ký sinh trong nhân cách, trong lối sống của mình. Như một
cơn mưa dầm thấm lâu và nếu nặng hơn thì cả đời cũng sẽ chỉ làm hời hợt
cho qua, không bao giờ toàn tâm, toàn sức với công việc được giao. Thật
đáng sợ nếu một ngày kia ta lại đối phó với chính lĩnh vực mà mình đam
mê, từng yêu thích. Nhưng xét cho cùng thì biết làm sao được. Đó là hậu
quả của kiểm tra liên miên, kiến thức nặng nề và đặc biệt là những đòi
hỏi về điểm số của cả gia đình và nhà trường.
Nhìn mặt ai cũng sáng sủa thế thôi, nhưng thực sự giáo dục đã biến học
sinh thành những con lừa lười biếng và dối trá, phải đánh, phải thúc,
phải ép mới chịu đi. Sẽ như thế nào khi đây là viễn cảnh của những con
người sẽ phục vụ đất nước trong tương lai? Vì khi đó chúng ta không đối
phó với giáo viên, với nội quy mà chúng ta đối phó với tất cả mọi thứ.
Người ta vẫn hay nói “học thì ấm vào
thân”, không thể phủ nhận câu này. “Ấm” là cảm giác có thực khi sau rất
nhiều ngày bạn giải được một bài toán, cảm giác vui vui, ấm áp lan tỏa.
Bạn cảm thấy thoải mái với môn học này hơn, những ý niệm về sự đáng ghét
chắc không còn, bạn khoái chí với bản thân mình, với môn học. Nhưng rốt
cục, cảm giác ấm áp đó xuất phát từ đâu? Nguồn gốc sâu xa của nó là cảm
giác bạn được an toàn trước mỗi bài kiểm tra, trước mỗi kỳ thi. Nó khác
với sự hưng phấn mà chúng ta có được khi đánh được một bản nhạc yêu
thích. Cái sự ấm áp đó như là chỉ là túp lều bé con để bao bọc cho mình
trước sự khắc nghiệt trên hòn đảo mà ta ghét cay, ghét đắng. Thế thì đó
là gì nếu không là một biểu hiện khác của sự đối phó. Trừ khi môn học đó
trở thành niềm đam mê yêu thích của bạn. Có lẽ nhiều người không còn
thấy khác biệt giữa điều mình muốn đạt được so với cảm giác làm được
điều người ta muốn mình phải làm được.
(http://giaoduc.net.vn)