hocsinhphumy86 | Date: T.6, 10/05/2013, 10:53 PM | Message # 1 |
Colonel
Nhóm: Administrators
Bài viết: 218
Reputation: 0
Status: Offline
| Phần 6: Học và chơi, đam mê và lười biếng
Phân biệt giữa chơi và học là một khái niệm rất sai lầm. Học mà cứ nghĩ là mình đang học, tự chúng ta biến việc học thành khác biệt với các công việc khác. Khi đọc sách ta không nghĩ là mình nên học, điều đó chỉ khiến mình buồn ngủ và khó tiếp thu hơn. Ta tự tạo cho mình hứng thú, từ đó sách sẽ mang lại cả chân trời kiến thức. Nên đôi khi học là một cách giải trí văn minh.
Phương pháp học tích hợp là một trào lưu dạy học nổi tiếng trên thế giới, thúc đẩy tư duy, hệ thống, tư duy cơ giới trong thời đại này. Ví dụ như biến những nội dung lịch sử, địa lý, giáo dục công dân vào cùng một hệ thống để học sinh thấy rõ được mối quan hệ then chốt giữa chúng, có cái nhìn bao quát, tổng hơp. Vậy tại sao chúng ta không tích hợp giáo dục với giải trí, nói nôm na là biến chơi thành học, học thành chơi. Vì con người ta ai cũng ham chơi hơn ham học, sinh ra đã tò mò về thế giới xung quanh, tận dụng tâm lý đó khơi gợi khả năng khám phá, tự học của học sinh.
Thử tưởng tượng nếu ngài giáo dục và ngài giải trí bắt tay nhau sẽ thế nào? Chí ít nền điện ảnh nước nhà cũng phải đẻ ra những bộ phim nhân văn, đầy bản sắc dân tộc. Nếu không lấy được nước mắt của khán giả với hình ảnh ngày giải phóng thì ít ra cũng phải khiến người xem…tự hào về bắp chân của ông Thánh Gióng.
Những trò chơi mang tính chất giáo dục sẽ ra đời. Tôi có thể học hóa một cách hứng thú khi tiếp cận góc nhìn thứ nhất: Một ông Tiến sỹ hóa học trong một hình tượng game phiêu lưu mang phong cách đánh đố. Tôi sẽ góp nhặt những chất khác nhau trên đường đi để chế thành những hợp chất đánh bại kẻ thù. Với cốt truyện xuất sắc sẽ là thiên đường cho những ai không thích học hóa và các môn học khác.
Chỉ một phút mơ mộng thôi nhưng chúng ta có quyền thực hiện nó. Đâu phải giáo dục mang vai trò của giáo dục, để rồi những đứa trẻ la cà ngoài hàng net cũng có thể đọc vanh vách phản ứng hóa học. Nghệ thuật là ở đấy. Để cho ai cũng thấy rằng môn học nào cũng đẹp. Vẻ đẹp đó không phải thuộc vào những thứ nhạt nhẽo trên trường lớp. Nó phụ thuộc vào trí tưởng tượng của mỗi người và niềm đam mê.
Chính đam mê sẽ quyết định sức mạnh của tri thức đối với mỗi thành công của con người. Hai người tiếp thu một lượng kiến thức như nhau nhưng người có đam mê sẽ thành công hơn người còn lại. Chăm chỉ cần cù vẫn được ca ngợi như “có công mài sắt có ngày nên kim”, “trên bước chân thành công không có dấu chân của kẻ lười biếng”. Bản thân tôi cho rằng những kinh nghiệm đó đã được đúc kết bởi sự thành công bằng niềm đam mê của họ.
Chăm chỉ, cần cù nghe có vẻ mệt nhọc với người lười biếng nhưng với những người có đam mê chẳng phải là gì quá to tát. Bởi môt đam mê tích cực sẽ thúc đẩy ta làm công việc đến lúc thỏa mãn, đạt được kết quả mong muốn. Người ngoài nhìn vào có thể thấy họ chăm chỉ, cần cù nhưng bản thân họ không cảm thấy vậy, những con người say mê đó chỉ cảm thấy mình sống với đúng bản thân mình, sống như sinh ra để làm việc đó. Hai chữ chăm chỉ, cần cù đúc được kết lại sau khi người ta nhìn nhận lại cuộc đời mình. Có thể họ lười biếng trong mọi việc khác nhưng khi động đến chuyên môn rất chăm chỉ.
Nhân đây ta bàn về sự lười biếng. Lười có nhiều kiểu: không quan tâm, quá tự tin, chống đối hay lười vì quá chăm làm việc khác. Không phải lười biếng lúc nào cũng là xấu, đôi khi lười biếng lại có tiền đề của chăm chỉ.
Nói một cách cực đoan, kể sử hữu lười biếng nhất chính là không lấy cho mình một niềm đam mê, tồn tại không khác gì vô tri, vô giác.
Thêm một lý do vì sao tôi lại đề cao đam mê như vậy. Vì đam mê đi cùng đạo đức nghề nghiệp. Đam mê tích cực sẽ khiến ta trân trọng thành công của mình. Một nhà giáo yêu nghề sẽ không bao giờ mở lớp chỉ để lấy tiền của học sinh, dù chỉ một người học thôi vẫn dạy. Một bác sỹ yêu nghề dẫu đến trăm ca dồn dập cũng không đành lòng bỏ một bệnh nhân.
Loại trừ những sở thích bệnh hoạn còn lại mọi đam mê đều có tính hướng thiện. Hãy tưởng tượng ra một xã hội mà con người hăng hái nhất, nhiệt huyết nhất, mỗi người sẽ có một mối quan tâm riêng. Khi ai cũng phát huy được hết khả năng của mình thì khung cảnh sẽ tốt đẹp hơn ngày nay rất nhiều.
Nhìn một đứa trẻ lông bông không bố mẹ ngoài đường, ta nhìn thấy một tên trộm cắp tương lai hay nhìn thấy một viên ngọc trong bùn lầy chưa được tỏa sáng? Liệu một đam mê chân chính nào đó có thể kéo đứa trẻ ra xa tệ nạn và đưa nó lên đến đỉnh của vinh quang?
Ở tuổi 14, 15 thậm chí nhỏ hơn nhiều người đã xác định được rõ ràng mục tiêu của tương lai. Bỏ ra 3 năm trời học những kiến thức không có ích cho bản thân quả thực là phí phạm thời gian và tuổi trẻ. “Tuổi 17 bẻ gẫy sừng trâu” mà chả làm được cái gì cho đời.
Đương nhiên sẽ có những người không có niềm tin vào đam mê. Ở khắp mọi nơi, từ trong nhà ra ngoài phố, người có đam mê thì ít mà người không có đam mê thì nhiều. Người yêu quý công việc thì ít, người sẵn sàng nghỉ việc khi có người đứng ra đảm bảo cho họ bữa cơm hằng ngày thì nhiều. Đám đông đó đành phải nói rằng ngoài sự bất cập từ chính bản thân họ ra thì họ cũng là nạn nhân của những bất cập trong xã hội. Những bất cập trong xã hội được sinh ra từ những kẻ thiếu tri thức, đạo đức và nhiệt huyết. Giáo dục nay không có gì khác hơn ngoài việc đào tạo ra những kẻ thiếu tri thức, thiếu đạo đức và thiếu nhiệt huyết.
Phần 7: "Những người giỏi cũng chỉ ở trên mặt báo"
Những thành công cá nhân làm nên sức mạnh của tập thể. Đó chẳng phải là điều mà bất kỳ dân tộc nào cũng hướng tới. Những thành công chân chính chỉ có thể sinh ra từ nghị lực và đam mê chân chính. Thế nhưng nhìn thấy nhiều người không có ước mơ, không có đam mê nào trong cuộc sống khi đại học thường là chọn khối vừa sức trước khi chọn trường. Hầu như chúng ta chỉ cố gắng lay lắt qua các kỳ thi, còn nghề nghiệp tương lai là chưa bàn tới.
Khổng Tử có nói: Hãy chọn một công việc mà bạn yêu mến, bạn sẽ không phải làm việc một ngày nào cả.
Như Lưu Quang Vũ đã nói: Có những cái sai không thể sửa được, chắp vá, gượng ép chỉ làm sai thêm. Chỉ có cách là đừng làm sai nữa hoặc bù lại bằng một việc đúng khác.
Khi tôi đọc báo, thấy có nhiều người quan tâm đến giáo dục và họ cũng đưa ra những ý kiến đa chiều. Nhưng phần lớn tuy nhiệt huyết nhưng không nhìn thấy ổ bệnh ở quả tim, cứ đi tìm đâu đâu ở những cái mao mạch. Vấn đề ở não không chữa lại cứ đi bẻ đi bẻ lại mấy cái đốt ngón tay. Trong khi đó, chỉ có số ít các cao nhân là có đôi mắt tinh tường xoáy sâu vào cốt lõi. Đó là GS Hồ Ngọc Đại (Hiệu trưởng Trường Thực nghiệm), nhà giáo Phạm Toàn với nhóm Cánh buồm đang thực hiện bộ SGK mới. Đó là GS Hoàng Tụy, GS Chu Hảo, nhà văn Nguyên Ngọc, TS Phạm Anh Tuấn và những người khác.
Thế nhưng tôi nhìn mãi, nhìn mãi cũng chỉ thấy người giỏi ở trên mặt báo. Rời mắt ra, khung cảnh vẫn ảm đạm, bế tắc và thê lương như thường. Tất cả mái đầu bạc trắng cũng chỉ đứng cạnh nhau trên một đường tròn, đổ dồn mắt vào bên trong, không thể nào với tay nổi vào cái tâm y của đường tròn đó.
Tôi hỏi vị trí trung tâm đó là của ai? Làm thế nào để nó nhúc nhích đây? Đến bao giờ vòng tròn kia mới được lăn bánh?
Nếu như các ngành công nông khác đều tạo ra các sản phẩm là hàng hóa thì sản phẩm của giáo dục lại là con người. Sản phẩm là tất cả quá trình tập hợp những hoạt động liên quan đến nhau, biến đầu vào thành đầu ra. Tôi gọi HS là một sản phẩm đặc biệt và giáo dục là một quy trình đặc biệt. Hãy xem chúng ta nhìn nhận như thế nào về quá trình đó.
Clip 8: Bày ra thi cử để bán sách, học thêm, luyện thi. Chỉ có bày vẽ là giỏi!
Tại sao việc học lại được coi là có ý thức, có trách nhiệm, nghiễm nhiên chúng ta coi nó như là một thứ thủ tục bắt buộc trong hành trình sống. Bằng suy nghĩ như vậy chúng ta chờ đợi một giấy chứng nhận ở đầu ra, thay vì việc quan tâm xem điều gì đã được thay đổi.
Chúng ta vẫn cứ nói: "Phải cố mà học đi con ạ, phải cố mà học cho xong rồi sau này muốn làm gì thì làm". Tại sao ai ai cũng phải khổ như thế. Suốt bao nhiêu năm, suốt bao nhiêu cuộc đời, bao tuổi xuân đã bị thẳng thay ném không thương tiếc vào các máy tàn bạo của thi cử.
Kiến thức vô bổ sẽ bày ra vô vàn hành động vô nghĩa. Bày ra thi cử rồi lại bán sách ôn thi, có vô nghĩa hay không. Rõ ràng chỉ có bày vẽ là giỏi. Đủ các loại học thêm, đủ các lò luyện thi mọc lên, tất cả chỉ chỉ toàn các hành động vô nghĩa, bòn rút sức khỏe, thời gian, tiền bạc.
Suốt bao nhiêu năm, cố mà học đã trở thành một hệ tư tưởng chây lì cả suốt các thế hệ già, trẻ, lớn, bé. Cố mà học, cố mà học, cố mãi cuối cùng cũng hỏng.
Chúng ta mặc định các thủ tục lên lớp, lấy bằng như những thứ bắt buộc trong hành trình sống mà không hề quan tâm xem những hoạt động đó có mục đích gì.
Nhà trường chỉ là một cửa ải khiên cưỡng mà người ta cắn răng chi tiền bước vào chỉ để mong có một miếng bánh đền bù ở lối thoát.
Trẻ em giống như một thứ nguyên liệu tươi mới gia đình đưa vào nhà trường, nhà trường đùn ra xã hội. Lúc bước vào trong tay không có gì nhưng sở hữu những năng lực tiềm tàng. Lúc ra tay ôm cái bằng nhưng năng lực không những không phát huy mà còn thui chột. Kiến thức, kỹ năng trong cuộc sống còn không có, lại còn lười học. Đạo đức không được trau dồi mà còn mất đi. Chúng ta đang cắp sách tới trường hằng ngày một cách vô thức để mà làm gì? Đi học không thể sống sót qua chục năm thi cử để mà lấy cái bằng.
Giáo dục không phải chuẩn bị cho con em cuộc sống tương lai. Giáo dục chính là bản thân cuộc sống. Học là trở thành người phục phụ cho cuộc sống, học là người có văn hóa không phải là để thi. Học những thứ cần thiết cho hiện tại và tương lai không phải học những thứ vô ích cho chúng ta sở hữu những tờ giấy vô dụng.
Đừng trả tiền cho môt chục năm để mua một cái vé thông hành. Chính bản thân chúng ta phải được tạo ra để lái tàu trên chính cuộc đời mình.
Rồi một ngày tạo ra những con rô bốt do chúng ta tạo ra sẽ sở hữu một trí nhớ khổng lồ, nó biết tất cả mọi thứ chúng ta cho nó, sở hữu kiến thức gấp trăm ngàn lần bình thường. Nhưng nó là giới hạn, là cực điểm, là không hơn được. Nó không bao giờ giáo dục được vì nó trở thành cái máy. Một nền giáo dục nô lệ chỉ biến con người thành những cái máy, mất đi vốn tích lũy kiến thức, mất đi khả năng làm người.
Tôi thấy rất nhiều người, họ rất tự hào về những gì mình biết. Họ tự biến mình thành một cái kho, cái bao tải và tung tăng vui vẻ với điều đó. Thật là thảm hại, thứ duy nhất họ sở hữu chỉ là sĩ diện. Thứ sĩ diện vớt vát được bằng cách ngồi chém gió với những kẻ hẹp hòi.
Tại sao một người nông dân, không đươc học quá nhiều nhưng họ lại phát minh ra bao nhiêu thứ máy móc. Những GS, TS học rất cao siêu nhưng không có nổi một sáng chế cho riêng mình. Đừng chỉ ngồi đó hấp thụ và tích lũy, hãy phát xạ nó đi, nếu không tất cả tri thức sẽ đóng sập trong trí não của anh. Những con gì chỉ tiêu thụ mà không bao giờ làm được việc, đó là con đỉa, con vắt, ký sinh trùng. Chúng ta không muốn làm ký sinh trùng, chúng ta là con người. Con người làm chủ, ký sinh trùng làm nô lệ. Đừng tự hào về những gì mình biết, hãy tự hào về những gì mình làm được.
Điểm cao không có nghĩa là tài giỏi, điểm thấp không có nghĩa là thằng ngu. Điểm số và sỹ diện, hãy biến chúng thành phù du.
Những người đang nắm trong tay quyền hành, hãy thay đổi ngay bây giờ. Các vị hãy lấy từng viên gạch lát lại đường quyết định vận mệnh cho những chủ nhân tương lai của đất nước. Các vị là người tốt, các vị mong muốn điều tốt đẹp cho dân tộc này. Dân tộc nào có những nhà trường tốt nhất dân tộc đó thắng trên các dân tộc khác.
Hôm nay chưa hoàn thành bộ sách phù hợp sẽ là ngày mai, hôm nay còn cồng kềnh mai sẽ nhẹ như bay. Lương giáo viên hôm nay còn ngặt nghèo mai sẽ đổ xô vào ngành sư phạm. Hôm nay chất lượng giảng dạy còn thấp, mai chất lượng phụ huynh cũng biết dạy con. Hôm nay những định kiến sẽ còn, mai sẽ không cánh mà bay… Tất cả những gì phế phẩm, cặn bã của ngày hôm nay và một ngày mai sẽ được đào thải.
Giáo dục là cái gốc của mọi vấn đề, giáo dục phát triển sẽ dẫn mọi thứ còn lại đi theo.
Điều chúng ta có thể thay đổi ngay bây giờ là gỡ bỏ kỳ thi tốt nghiệp THPT, chương trình học như thế nào thì ai cũng biết rõ. Không một người nào lại muốn một kỳ thi khiên cưỡng quyết định số phận của mình. Bởi thi ĐH là quá đủ.
Mục đích của hiện nay là thi Đại học, vì vậy HS cần tập trung năng lượng đối phó với 1 kỳ thi. Nếu vẫn thi tốt nghiệp thì chúng ta tiếp tục dang rộng cánh tay hào phóng của mình chào đón những kẻ ký sinh mang tên đối phó một lần nữ lại tiếp tục phát huy sức mạnh.
Nếu vẫn thi tốt nghiệp chúng ta lại tiếp tục ngu hóa dân thêm một bước cuối cùng.
Hãy gạt bỏ tự ái, hãy nâng cao tự trọng mà làm với cái tâm của mình. Khi đó tất cả học sinh được theo đuổi đam mê một cách chủ động, những kỳ thi đa dạng một cách chủ động, con người chủ động sẽ đến, để thể hiện bản thân, để chiến thắng. Và danh tiếng của nhà trường, của dân tộc sẽ lên cao.
Những ai đứng cùng tôi, chúng ta không phải máy móc, chúng ta không phải loài ký sinh. Chúng ta là những con người độc lập. Hãy bỏ cái rác rưởi sau lưng mà lao ra ngoài biển xa trước mắt. Đừng phí thời gian nữa. Chỉ có thể giải thoát cho chính bản thân mới giải thoát cho tất cả, tất cả vì một nền giáo dục khai phóng.
* Những phát ngôn trong clip thể hiện quan điểm của tác giả
(Quyên Quyên - http://giaoduc.net.vn)
|
|
| |